Polipi na debelom crevu
Sadržaj
Šta su polipi na debelom crevu
Polipi predstavljaju dobroćudne izrasline koje nastaju unutar sluznice digestivnog trakta.
Mogu nastati u svim delovima digestivnog trakta, ali su znatno češći u želucu i debelom crevu, nego u tankom crevu.
Obično ne prouzrokuju pojavu simptoma i otkriju se kada se endoskopski pregled debelog creva (kolonoskopija) radi zbog nekog drugog razloga.
Većina polipa su dobroćudne tvorevine, ali neki ipak nose rizik od transformacije u pravcu malignog tumora (rak debelog creva).
Najčešći polipi u debelom crevu nastaju iz epitelnih ćelija tj. ćelija koje čine sluznicu debelog creva.
Tipovi polipa debelog creva
Postoje dva osnovna tipa
Postoje dva osnovna tipa polipa debelog creva: dobroćudni (benigni) i polipi koji nose rizik od nastanka karcinoma. U dobroćudne polipe spadaju hiperplastični polipi, inflamatorni polipi i hamartomatozni polipi. Ovi polipi obično nemaju tendenciju transformacije u pravcu karcinoma
Inflamatorni polipi
Mogu biti udruženi sa ulceroznim kolitisom ili Crohn-ovim oboljenjem debelog creva. Iako sami polipi ne nose rizik od transformacije u pravcu karcinoma, ove hronične upalne bolesti debelog creva za sebe povećavaju taj rizik.
Adenomatozni polipi
Oni su najčešći neoplastični polipi (polipi pod rizikom od transformacije u pravcu karcinoma).
Što je veći polip, veći je rizik od transformacije u pravcu karcinoma, posebno u slučaju neoplastičnih (adenomatoznih) polipa.
Ko je pod rizikom da dobije polipe u debelom crevu?
Polipi u debelom crevu mogu nastati kod odraslih osoba oba pola, u svim starosnim grupama; sa tim da se učestalost pojavljivanja povećava sa godinama starosti, a posebno posle 50. godine života.
Rizik je uvećan kod gojaznih osoba, pušača i osoba sa neadekvatno kontrolisanim dijabetesom tipa 2.
Ishrana može biti povezana sa nastankom polipa i raka debelog creva.
Posebno prekomerno unošenje crvenog mesa i životinjskih masti, uz mali unos žitarica, voća i povrća.
Inflamatorni polipi su često udruženi sa zapaljenskim bolestima creva kao što su ulcerozni kolitis ili Crohn-ova bolest debelog creva.
Bliski rođaci poput roditelja, braće i sestara ili dece osoba obolelih od tumora debelog creva imaju veće šanse za nastanak polipa ili tumor debelog creva, posebno ako je taj član porodice oboleo u mladosti.
Saznajte sve u 4 koraka
Ovo je osnovna informacija o Vašem oboljenju i kako se postavlja dijagnoza
Zašto da brigu o vašem zdravlju poverite meni?…
Važne informacije vezane za prijem u bolnicu, boravak u bolnici i operaciju.. česta pitanja
Otpust iz bolnice, saveti za dalje lečenje i dijeta posle operacije… česta pitanja , blog
Često postavljana pitanja
Da li se sklonost za nastanak polipa u debelom crevu može naslediti?
Kod jednog broja osoba, čiji su uži članovi porodice imali polip ili tumor debelog creva, sklonost ka nastanku nije genetska već je posledica dugotrajne isloženosti sličnim faktorima rizika.
Retko, genetske mutacije mogu bit uzrok nastanka polipa u debelom crevu.
U tom slučaju, verovatnoća transformacije polipa u karcinom je znatno veća i brže se dešava nego inače. Postavljanje dijagnoze nekog od sindroma prouzrokovanih nasleđivanjem genetske mutacije vrši se specifičnim genetskim testiranjem.
Linčov sindrom je najčešće nasledno oboljenje koje prouzrokuje pojavu polipa u debelom crevu. Za Linčov sindrom karakteristično je da je broj polipa u debelom crevu mali, ali je transformacija u pravcu karcinoma brza. Pored polipa i tumora u debelom crevu, osobe sa Linčovim sindromom mogu imati i tumor dojke, želuca, tankog creva, urinarnog trakta ili jajnika.
Famlijarna adenomatozna polipoza (FAP), je retko oboljenje koje prouzrokuje pojavu velikog broja polipa duž čitavog digestivnog trakta. Polipi se javljaju u tinejdžerskom uzrastu. U koliko se veći polipi ne uklanjaju sistematski, rizik za nastanak karcinoma pre navršene četrdesete godine života je praktično 100%.
U druge genetski determinisane razloge za polipozu debelog creva spadaju Gardnerov sindrom, Poitz Jegersov sindrom…
Koji su simptomi polipa u debelom crevu i kako se dijagnostikuju?
Polipi u debelom crevu obično ne prouzrokuju pojavu simptoma. Obično se otkriju kada se endoskopski pregled debelog creva (kolonoskopija) radi zbog nekog drugog razloga. Ipak, veliki polipi mogu da prouzrokuju pojavu krvavljenja i anemije ili bol u trbuhu. U slučaju da veliki polip blokira prolazak sadržaja kroz debelo crevo, može nastati zatvor ili čak vezana creva.
Najveći broj polipa debelog creva nema maligni potencijal (potencijal transformacije u pravcu karcinoma). Međutim, neki tipovi polipa, kao na primer adenomatozni polipi, zahtevaju dopunsko ispitivanje kako bi se isključilo postojanje karcinoma. Dopunsko ispitivanje obično podrazumeva biopsiju koja se radi u toku endoskopskog (kolonoskopskog) pregleda. Biopsijom uzet materijal se naknadno boji i pregleda pod mikroskopom.
Najbolja prevencija karcinoma debelog creva predstavlja rutinski skrining i uklanjanje problematičnih polipa.
Osobe sa neobjašnjivom anemijom treba da urade endoskopski pregled želuca I debelog creva, jer je krvavljenje iz želuca Ili debelog creva, najčešći uzrok anemije kod muškaraca, a posle ginekološkog krvavljenja, drugi najčešći uzrok anemije kod žena.
Zbog velike učestalosti karcinoma debelog creva, rutinska (skrining) kolonoskopija savetuje se kod svih osoba starijih od 50 godina. Kod osoba sa porodičnim opterećenjem karcinoma debelog creva, kolonoskopski pregled savetuje se i znatno ranije.
Šta je FOB test
FOB test je test prisustva golim okom nevidljive krvi u stolici. Primena ovog testa zasnovana je na činjenici da se površni krvni sudovi velikih polipa i raka debelog creva često oštete pri prolasku stolice. Iz oštećenih krvnih sudova mala količina krvi dospeva u stolicu, ali je ta količina najčešće nedovoljna da bi bila vidljiva golim okom.
Iako pojava krvi u stolici može biti uzrokovana postojanjem polipa i/ili raka debelog creva, postoje i drugi uzroci krvarenja kao što su hemoroidi, divertikuloza i zapaljenja debelog creva. Ukoliko je FOB test pozitivan neophodno je uraditi kolonoskopiju kako bi se utvrdio uzrok krvarenja.
Međutim, FOB test nije zamena za kolonoskopski pregled.
Šta mogu da uradim da bi prevenirao nastanak polipa u debelom crevu?
U prvom redu, to je promena životnih navika i načina ishrane:
Povećati udeo voća i povrća u ishrani, a smanjiti unos masti i crvenog mesa.
Ograničiti unos alkoholnih pića i prekinuti pušenje.
Redovna fizička aktivnost i redukcija telesne mase u slučaju gojaznosti.
Potražite savet lekara o uzimanju praperata koji sadrže kalcijum i vitamin D. Zaključak jednog broja naučnih studija je da uzimanje preparata koji sadrže kalcijum može prevenirati ponovnu pojavu adenoma u debelom crevu; međutim, nije jasno da li ima protektivnu ulogu u prevenciji nastanka karcinoma. Druge studije pokazale su da vitamin D može imati pozitivan efekat u prevenciji nastanka karcinoma debelog creva.
Kako se leče polipi debelog creva?
Uklanjanje adenomatoznih polipa i patohistološki pregled prestavlja standardni deo kolonoskopskog pregleda. Pitajete Vašeg gastroenterologa da li je pripremljen da ukloni polip iz debelog creva, ukoliko je to potrebno.
U slučaju većih polipa, polipa koji na oko imponuju kao tumor ili je pak prisustvo tumora potvđeno prethodnom biopsijom, savetuje se hirurško uklanjanje.
Savremena hirurgija podrazumeva minimalno invazivnu – laparoskopsku operaciju kojom se uklanja polip ili deo debelog creva sa polipom.
U koliko Vam je savetovano operativno lečenje, pitajte da li je preporučeni hirurg kompetentan da uradi laparoskopsku operaciju uklanjanja polipa ili dela debelog creva sa polipom.
Da li su potrebne kontrole posle uklanjanja polipa?
Da li posle uklanjanja polipa treba da idem na kontrolni kolonoskopski pregled?
Osobe kojima je skinut jedan ili više adenomatoznih polipa debelog creva imaju povišen rizik za ponovni nastanak polipa i nastanak karcinoma debelog creva. Rizik zavisi od veličine, broja i karakteristika uklonjenih polipa.
Kontrolna kolonoskopija posle uklanjanja adenomatoznih polipa savetuje se:
Jednom u pet godina u slučaju da su uklonjena 1 ili 2 mala adenoma
Za tri godine u slučaju da su uklonjena više od 2 adenoma, adenom veći od 1cm u dijametru ili polip u kome je histološkim pregledom dokazano prisustvo displazije
U vremenskom intervalu kraćem od 3 godine u slučaju da je uklonjeno više od 10 adenomatoznih polipa
Za 6 meseci od preghodne endoskopije u slučaju velikog adenoma koji je uklonjen u delovima
Od značaja je da se debelo crevo adekvatno pripremi za pregled/kolonoskopiju. Zaostala stolica u debelom crevu može da maskira manje polipe. U tom slučaju, kontrolni pregled treba zakazati u kraćem vremenskom roku, nego što je to preporučeno.
Saznajte sve u 4 koraka
Ovo je osnovna informacija o Vašem oboljenju i kako se postavlja dijagnoza
Zašto da brigu o vašem zdravlju poverite meni?…
Važne informacije vezane za prijem u bolnicu, boravak u bolnici i operaciju.. česta pitanja
Otpust iz bolnice, saveti za dalje lečenje i dijeta posle operacije… česta pitanja , blog